As baleas de Porto Piojo
A Coruña
Ai ! Puerto, Piojo,
Ai puerto ladrón
E se non ganamos
Vamos ao rincón
Dicíanlle Porto Piojo, no corazón mesmo da cidade, á pequena enseada, antes do recheo, onde agora está situada a praza de Mina.
Mais a cantarea non se refire a este, senón a outro famoso Porto Piojo, pois tal nome recibe tamén o peirao de Malpica.
Como aconteceu hai dous anos, convidados por Paco de Tano e Paco Souto, poetas do Caldeirón, o domingo acudimos a esoutra cidade-barco de Sisarga e baleeiro para honrar a Urbano Lugrís.
Teima feliz a que nos fai, tras dos pasos do pintor, descubrir a marabilla. Neste encontro,ademais, coa palabra do maior erudito –mesmo xogou de pequeno no seu colo-, Antón Patiño, chegado directamente de Madrid.
Lugrís en Malpica a pintar novas ventás cara o mar na Casa do Pescador. Contan que naquel ano 57, tan fascinado coa luz das Sisargas quedou que apenas acudía ao traballo. Botaba o día todo cun libro de poemas, na Atalaia, ondeen tempos se albiscaba o paso das baleas, ou tirando pedriñas ao mar na Area Maior. Finalmente houbo que pechalo, e pasarlle a comida por un portelo, para que dese acabado a obra. Pintura marabillosa que berra agora polos catro ventos o nome de Malpica.
Ai puertoPiojo,
Ai puerto ladrón !
Por certo esta denominación non alude ao molesto insecto que procura como agocho a cabeleira humana, nin sequera a aqueloutro ser de parecido aspecto que chouta na beira do mar.
Piojo ou Peogo, palabra antiga para se referir a unha pequena enseada. Por iso-alén da Coruña e Malpica- tamén temos Porto Piojo en Cádiz e mais en Bouzas, irmandade atlántica.
Un dos fitos do domingo foi o recital poético abordo de Novo Castelao, un cerqueiro do trinque, saído dos estaleiros de Laxe, para conquistar o futuro.
A apoteose lugrisiáacadou o cénit, onda o cruceiro, na casa do tío Paz, co tacto desa pedra da parede que non é pedra, senón vértebra de balea.
Contoumo hai uns días Romualdo dos Maracos, choqueiro maior. Dende hai moitos anos arma os cabezudos para comparsa un escultor da banda de Corcubión. Vénlle de herdanza o talento. O seu pai, gran tallista, andaba nos baleeiros. Fixo á navalla obras extraordinarias, mais houbo unha que a todas superou.
Asúa dona perdera varios dentes tras dun accidente. Entrara en depresión. Mesmo nin era quen de saír a rúa. E el talloume á navalla unha dentadura nova do caíño dun cachalote. Insisto a obra máis fermosa, o sorriso da súa muller.
Só hai que buscalas nas atalaias. Outra historia de luz das que deixan ao seu paso nesta ribeira as grandes baleas de don Urbano Lugrís.
