Emilia Pardo Bazán, ' influencer' hai un século

A Coruña

Erudita, visionaria, sedutora, admirada e criticada, a escritora Emilia Pardo Bazán non estaba interesada en ser tamén ' influencer', pero a súa paixón e coñecemento da moda levárona a vestir á última e a caracterizar personaxes nos seus contos e novelas como auténticas ' fashion victim'.

Rosa Neira (Memorias dun solterón), Pilar Gonzalvo (Unha viaxe de noivos) ou Espiña Porcel (A quimera) son algunhas das adictas á moda na narrativa de Pardo Bazán, que conecta moi ben o mundo da moda coa psicoloxía humana, polo que estas mulleres non serían tan complexas nin interesantes se a escritora non falase dos seus vestidos ou da súa obsesión polos trapos.

Fachendosa e moralista, utilizaba todo o que lle ía ben, gustáballe lucir a moda pero era prudente, ata o punto de que di que en París "levan escotes vergonzantes", explica a profesora de Historia e doutora Branca Rodríguez, que acaba de defender a súa tese doutoral na Universidade da Coruña sobre a moda en Emilia, dirixida por José María Paz Gago, coordinador do seminario internacional que protagonizará a escritora este ano.

"Seducía máis pola súa intelixencia e sentido do humor e sorna que polo seu aspecto, de feito era moi consciente do seu físico", pero consideraba que as mulleres non tiñan por que renunciar a ter bo aspecto e ser á súa vez intelixentes, todo cabía", engade Rodríguez.

Emilia lamentaba ter un "corpo do demo" e queixábase nas súas cartas a Galdós de non ser unha "aérea sílfide", o que non impedía que as súas modistas na Coruña e Madrid fixésenlle vestidos e corsetería que vía nas súas viaxes a París, onde observaba e escribía detalles sobre traxes, peiteados ou chapeus que incorporaba á súa vestimenta.

Madame Leseelleur confeccionáballe traxes segundo a moda parisiense, As Virtudes facíanlle a lenzaría, na Coruña a modista Elisa cosíalle os patróns parisienses, do mesmo xeito que outras costureras de Madrid, ás que encargaba os vestidos que vía na capital francesa e nas revistas de moda que compraba sobre as novas tendencias.

Pardo Bazán non só vestía a moda parisiense, tamén escribía sobre ela nas súas frecuentes viaxes a París. Alí acudiu como cronista con motivo das exposicións universais en 1889 e 1900 e incluíu varios artigos dedicados á moda e á historia da indumentaria.

En París descubriu as creacións de Worth, o modisto da emperatriz Eugenia de Montijo; ás irmás Boue, consideradas as mestras do encaixe, ou os deseños de modistos como Redfern, Doucet, Raudnitz e Laferriere, e de todo iso daba conta por carta á súa amiga en Compostela Carmen Miranda de Pedrosa.

Emilia escribiu entre finais do XIX e principios do XX na Ilustración Artística, na Época ou no Liberal sobre moda, traxes, moños e a saia-pantalón, que lle parece moi cómoda e non entende por que resulta tan escandalosa, detalla Branca Rodríguez.

O morado e o verde ajenjo eran sobre todo as cores das teas que encargaba Pardo Bazán, á parte do negro, que vestía moito porque o loito era moi rigoroso e na súa familia houbo moitas mortes.

E o peiteado rizado e altísimo, que levaba entón e é co que máis se identifica a dona Emilia, lle estilizaba a figura.

O vestiario rexional e indumentaria tradicional galega (Os pazos de Ulloa ou A nai natureza) forman parte tamén do interese de Pardo Bazán pola moda, como tamén o traxe de cerimonia, o de entroido, de teatro, trouxen xastre, de mañá, de tarde, camisón, batas, adornos, peiteados, ajuar. A moda de cabaleiro, de nenos e de cans, incluso o escaparatismo, forman parte tamén das súas inquietudes.

En definitiva, Emilia Pardo Bazán "sábeo todo sobre a moda", que reflicte a sociedade do momento tanto na súa imaxe como nas súas obras.